Μην πιστεύεις και ερεύνα

Το πείραμα των βιολόγων ήταν απλό. Ένα ενήλικας χιμπατζής έπρεπε να σταθεροποιήσει ένα τουβλάκι όρθιο στη βάση του, όταν το έκανε σωστά έπαιρνε ως ανταμοιβή μια νόστιμη μπανάνα.

Ο χιμπατζής είχε γίνει ειδήμων στο πείραμα. Δεν είχε κανένα πρόβλημα στο να τοποθετεί το τουβλάκι όρθιο και να εισπράττει την ανταμοιβή του. Εύκολο. Μέχρι που οι επιστήμονες τροποποίησαν το τουβλάκι ώστε να μην ισορροπεί.

Ο χιμπατζής μπερδεύτηκε. Προσπάθησε ξανά και ξανά να επαναλάβει την ενέργεια που είχε μάθει μηχανικά. Φυσικά αποτύγχανε κάθε φορά, μέχρι που κουράστηκε και εγκατέλειψε το τουβλάκι και τη νόστιμη μπανάνα.

Στην συνέχεια οι επιστήμονες επανέλαβαν το πείραμα με ένα τετράχρονο παιδί, που θεωρείται ότι έχει παρόμοιο επίπεδο νοητικής ικανότητας και συγχρονισμού των άκρων του με έναν ενήλικα χιμπατζή. Μην συγχύζεστε, ο άνθρωπος δε γεννιέται "έξυπνος". Το κόστος του πελώριου εγκεφάλου μας είναι ότι γεννιόμαστε ουσιαστικά πρόωρα και ο εγκέφαλος συνεχίζει για χρόνια να αναπτύσσεται με εντυπωσιακό ρυθμό μέσα στο κρανίο μας.

Το παιδί αφού απέτυχε μερικές φορές να στερεώσει το τουβλάκι σταμάτησε να επαναλαμβάνει την ίδια δράση και άρχισε να επεξεργάζεται το αντικείμενο προσπαθώντας να εξάγει συμπεράσματα γιατί κάτι που πριν δούλευε τώρα δεν έφερνε το ίδιο αποτέλεσμα. Προσπαθούσε χωρίς να ξέρει γιατί να βρει τους νόμους που διέπουν τη λειτουργία αυτού του απλού μηχανισμού, έμφυτα προσπαθούσε να κοιτάξει πίσω από την εικόνα και να δει τα γρανάζια της μηχανής να κινούνται.

Σε δυο είδη που είναι ουσιαστικά γεννητικά πανομοιότυπα μεταξύ και σε αυτό το στάδιο ωρίμανσης εξίσου ευφυή, το ένα είδος έψαχνε να βρει απαντήσεις στις απορίες που του δημιουργούνταν. Το ένα είδος είναι περίεργο. Πρέπει να ξέρει. Και αυτή η έμφυτη αναζήτηση της γνώσης είναι η ουσία της ανθρωπιάς μας.

Γιατί τα γράφω όλα αυτά; Μα γιατί ένα από τα τελευταία οχυρά της πρωτόγονης σκέψης των θρησκειών, που προσπαθούν απεγνωσμένα να παραμείνουν σχετικές σε έναν κόσμο αυξανόμενης κατανόησης, κατανόησης πολύ πέρα από όσα μερικοί απλοί βοσκοί είχαν σκαρφιστεί στους θρύλους τους μέσα στο σκοτάδι της άγνοιας τους, στους θρύλους τους που έφτασαν κάποτε να κυριαρχούν στην ανθρώπινη σκέψη, είναι ότι η επιστήμη πρέπει να αυτοπεριορίζεται. Δεν επιτρέπεται να αναζητεί το βαθύτερο νόημα της φύσης μας, δεν επιτρέπεται να αναζητεί αν τελικά αυτό το καλοκουρδισμένο ρολόι που ονομάζουμε σύμπαν έχει κάποιον παντοδύναμο ωρολογοποιό.

Το να φοβόμαστε να θέσουμε ερωτήματα, γιατί κάποια κατεστημένα μπορεί να χάσουν τα χαλινάρια του τρόμου με τα οποία έχουν δέσει γενιές ανθρώπων εδώ και χιλιάδες χρόνια, σημαίνει να απαρνιόμαστε την ίδια μας τη φύση και το μεγαλύτερο επίτευγμα μας, την ελεύθερη σκέψη.

Μα αυτή η προσπάθεια είναι μάταιη θα πουν κάποιοι. Ο άνθρωπος ποτέ δεν μπορεί να γνωρίσει τη φύση του δημιουργού του, αν αυτός υπάρχει.

Το 300 π.χ. ο Αρίσταρχος παρατηρώντας τις εκλείψεις του ήλιου και της σελήνης και σκεπτόμενος ελεύθερος από τα δεσμά των ιερέων και της επικρατούσας σκέψης, εξήγαγε το συμπέρασμα ότι στα αλήθεια οι εκλείψεις δεν είναι κάποιο μυστικιστικό φαινόμενο, αλλά απλά οι σκιές των ουράνιων αυτών σωμάτων όταν η τροχιά του ενός επικαλύπτει το άλλο. Κατά συνέπεια συμπέρανε ότι η γη και η σελήνη πρέπει να κινούνται γύρω από τον ήλιο μας και γύρω η μία από την άλλη. Ένας θρίαμβος της ελεύθερης σκέψης και της παρατήρησης. Μια επαναστατική ιδέα που ξεχάστηκε και καταπιέστηκε για χιλιάδες χρόνια.

Ώσπου 2000 χρόνια αργότερα ο Γαλιλαίος με τα πρωτόγονα τηλεσκόπια του έφτασε στην ίδια διαπίστωση παρατηρώντας τα φεγγάρια του Δία. Μόνο που η Καθολική εκκλησία είχε άλλη άποψη και τον ανάγκασε να μετανοήσει για αυτή του την ύβρη του. Η ιστορία λέει πως ενώ μετανοούσε για την αμαρτία του να είναι άνθρωπος μουρμούρησε "και όμως κινείται"...

Το πραγματικό επίτευγμα την επιστημονικής σκέψης και γνώσης είναι ότι βελτιώνεται διαρκώς. Κάθε νέα γενιά πατάει στις πλάτες γιγάντων. Η γνώση είναι καταγεγραμμένη, δεν είναι πια εγκλωβισμένη μέσα σε μια μικρή οστέινη φυλακή. Μπορεί τώρα να μην μπορούμε να φανταστούμε ότι θα έχουμε κάποτε την ικανότητα να ερευνήσουμε τέτοια εκ πρώτης όψεως αδύνατα ερωτήματα, όμως το ίδιο θα πίστευαν και για τις εκλείψεις. Ένα φαινόμενο ακατανόητο άρα υπερφυσικό.

Σίγουρα αν δείξετε το κινητό σας τηλέφωνο σε κάποια πρωτόγονη φυλή του Αμαζονίου δεν θα δυσκολευτείτε πολύ να τους πείσετε ότι είστε μια θεότητα που κραδαίνει τη δύναμη της δημιουργίας.

Επομένως το να μην ερευνούμε είναι ενάντια σε κάθε παρόρμηση της φύσης μας και σε καμιά περίπτωση δεν μπορούμε να τραβάμε γραμμές στην άμμο επειδή η τρέχουσα γνώση μας είναι ελλιπής σε πολλούς τομείς ή επειδή μπορεί να θίξουμε ριζωμένες δοξασίες.

Μα Nick η θρησκεία δίνει νόημα στη ζωή εκατομμυρίων ανθρώπων θα ισχυριστούν πολλοί. Άλλη μια πλάνη. Γιατί χρειαζόμαστε τη θρησκεία και μερικές αστείες ιστορίες για να αποκτήσει η ύπαρξη μας αξία ή νόημα;

Σκεφτείτε την εικόνα μιας ζεστής ηλιόλουστης μέρας (μιας και οι αναγνώστες αυτού το blog μισούν το κρύο), με τα έντονα χρώματα του ουρανού και της θάλασσας. Σήμερα γνωρίζουμε ότι όλα αυτά τα χρώματα δεν είναι παρά ο τρόπος που το οπτικό μας σύστημα αντιλαμβάνεται τις ποικίλες συχνότητες των ηλεκτρομαγνητικών κυμάτων που εκπέμπουν τα άτομα της ύλης που μας περιβάλουν. Ζούμε μέσα σε έναν ωκεανό κυμάτων, κενού και ύλης και ο εγκέφαλος μας φτιάχνει ένα νοητικό μοντέλο αυτού του κόσμου κάθε λεπτό της ζωής μας.

Αυτό που ονομάζουμε πραγματικότητα δεν είναι τίποτα περισσότερο από ένα τρισδιάστατο μοντέλο που "τρέχει" μέσα στον κυκεώνα των νευρώνων μας κάτω από ένα λεπτό οστέινο κάλυμμα. Αν θέλουμε να είμαστε ακριβείς, ο μόνος λόγος που όλα αυτά "υπάρχουν" είναι γιατί έτσι τα ερμηνεύει ο εγκέφαλος μας. Το κόκκινο τριαντάφυλλο αποτελείται από πολύ κενό και μερικά άτομα που πάλλονται στη συχνότητα του ορατού φάσματος που ονομάζουμε ερυθρό. Αν θέλουμε να είμαστε ακριβείς, εμείς είμαστε που δίνουμε νόημα στην ύπαρξη μας θέλοντας και μη, κάθε δευτερόλεπτο που αναπνέουμε και κάθε φορά που ανοιγοκλείνουν τα μάτια μας. Και αυτό είναι απλή φυσική.

Αν η θρησκεία αποτελεί τροχοπέδη στην ελεύθερη αναζήτηση της γνώσης και αν ουσιαστικά δεν χρειάζεται για να δώσει νόημα στην ύπαρξη μας, τότε τι ακριβώς ρόλο επιτελεί;

Μα μας προσφέρει ηθικούς κανόνες! Αλίμονο αν περιμέναμε από τις αιματοβαμμένες θρησκείες να μας προσφέρουν ηθικούς κανόνες. Η ηθική είναι ένα αυτοαναδυόμενο σύστημα αξιών που προκύπτει από την κοινωνική οργάνωση ευφυών όντων και βασίζεται σε κάποια πρότυπα συμπεριφοράς που είναι ευεργετικά για το σύνολο της ομάδας. Κάπως έτσι ξεκίνησε το "ου φονεύσεις" και όχι γιατί το έγραψε σε μια πέτρα μια φωνή από τον ουρανό.

Μια άρρωστη κοινωνία δεν μπορεί να έχει ηθικούς κανόνες ή ακόμη και αν προσποιείται ότι έχει δεν θα τους εφαρμόζει. Αν η ανθρωπότητα πασχίζει ακόμη να τραβήξει τις γραμμές ανάμεσα στο σωστό και το λάθος αυτό οφείλεται στο νηπιακό της στάδιο και όχι στην επιστήμη. Αν οι θρησκείες πραγματικά ήταν η πηγή της αρετής και της ηθικής τότε θα έπρεπε να ζούμε σε έναν παράδεισο επί γης.

Μου φτάνει ότι γνωρίζω ότι είμαστε μέρος ενός αχανούς, αλληλένδετου συστήματος. Είμαστε το χώμα και τα αστέρια. Για εμένα όλα έχουν την ίδια αξία. Η βιολογική αυτοργάνωση που αποκαλούμε ζωή είναι εξίσου σημαντική για εμένα είτε πρόκειται για έναν άνθρωπο είτε πρόκειται για ένα μικροσκοπικό ον. Στην μεγάλη προσομοίωση του κενού η μόνη μας διαφορά είναι το επίπεδο αυτοσυνείδησης. Γι' αυτό και σέβομαι κάθε ζωή. Δεν είμαι ξεχωριστός όπως οι θρησκείες θέλουν να με πείσουν για να με προσηλυτίσουν στη δηλητηριώδη αγκαλιά τους.

Βλέπετε; Ερχόμαστε με ενσωματωμένη όλη την ηθική που χρειαζόμαστε, αρκεί να μην την αλλοιώνουμε με ανοησίες.

Μα Nick χωρίς τις θρησκείες δεν υπάρχει καμιά παρηγοριά απέναντι στην θνητότητα μας. Σίγουρα κανένας δεν μπορεί ακόμη να απαντήσει στην ερώτηση του τι γινόμαστε μετά το θάνατο, αλλά ας επιστρέψουμε λίγο σε εκείνο το φωτεινό κέντρο του αρχαίου κόσμου, την Αρχαία Ελλάδα. Οι κύριοι αυτοί ήταν προσηλωμένοι σε έναν σκοπό. Ήθελαν να κερδίσουν την αθανασία τους κάνοντας λαμπρά έργα που θα εξασφάλιζαν ότι το όνομα τους θα αντηχούσε στους αιώνες... Δεν είναι αστείο ότι είχαμε την απάντηση σε αυτή την αγωνία μπροστά μας τόσες χιλιάδες χρόνια;

Ποιος είναι πραγματικά αθάνατος; Αυτός που ίσως ζήσει στον αιώνα των αιώνων σε έναν κήπο στον ουρανό ή σε ένα καζάνι στην κόλαση αν δεν έκανε την προσευχή του ή αυτός που προσέφερε στην ανθρωπότητα; Είναι αθάνατος κάποιος που έφυγε χωρίς ψίθυρο ή αυτός που το όνομα του αντηχεί στους αιώνες; Όλοι οι μεγάλοι φιλόσοφοι και επιστήμονες, ποιητές και καλλιτέχνες, μα ακόμη και εκείνοι που κάποιοι τους θυμόνται και θα τους θυμούνται είναι ζωντανοί στην συλλογική συνείδηση της ανθρωπότητας ακόμη και χωρίς τη φυσική τους παρουσία.

Η θρησκεία και η επιστήμη δεν είναι ανταγωνιστικές μεταξύ τους. Μάλιστα απέχουν τόσο που δεν υπάρχει σύγκριση. Η θρησκεία είναι η παρωχημένη σκοταδιστική σκέψη, η σκέψη γεμάτη τρόμο, φόβο και δειλία. Είναι η στασιμότητα που δεν προσφέρει ουσιαστικά απαντήσεις παρά μόνο ψεύτικη παρηγοριά.

Η επιστήμη είναι η έκφανση της ανθρώπινης φύσης, της έρευνας, της παρατήρησης, της προσπάθειας αυτού του νεαρού είδους που μόλις σηκώθηκε στα πόδια του να δει πίσω από το παραπέτασμα, να σπάσει και τα τελευταία δεσμά της πραγματικότητας που του επιβάλει ο εγκέφαλος του και να κοιτάξει στα γρανάζια της μηχανής. Χωρίς φόβο για το τι θα βρει εκεί...

Ξέρω ότι δεν απάντησα σε κάτι και ούτε ήλπιζα να το κάνω. Στην καλύτερη περίπτωση να αναστάτωσα λίγο τις ήσυχες σκέψεις σας και να σας ανάγκασα έστω και για λίγο να κοιτάξετε το τουβλάκι... Να ψάξετε γιατί δεν ισορροπεί...

ΥΓ. Στην χειρότερη περίπτωση θα εγκαταλείψατε την ανάγνωση μετά την πρώτη παράγραφο... :`(
ΥΓ2. Το άρθρο ήταν επηρεασμένο από κάποιες συζητήσεις, μερικά ντοκιμαντέρ και το νέο δίσκο των Faceless ;)

2 σχόλια:

  1. Ανώνυμος3:31 π.μ.



    Θαυμάσιο το post, Νίκο !
    Εύχομαι να το διάβασαν πολλοί, άν και κείνο που με προβληματίζει είναι ή
    έλλειψις σχολίων.Παρατήρησα, πως όταν ο καθένας σας γράφει κάτι
    προσωπικό, - θέματα περί θρησκείας,κοινωνίας,πολιτικής ή ανθρώπινων
    αισθημάτων - ή ανταπόκριση υπό μορφή σχολίων,παραμένει πάντοτε
    σε ένα εντυπωσιακό minimum.
    Maybe,that's the nature of the beast !
    Αν μπορούσαμε και μόνο να εκφράσουμε ολες μας τις σκέψεις σε δύο
    παραγράφους......Too much information out there,and too many people
    that give up reading past the second paragraph, on long posts
    like the ones, Nick writes...
    Not everything can be short and sweet , all the time .

    Θέλω να πιστεύω,ότι κάποια "δύναμη" δημιούργησε το σύμπαν αυτό,μέσα
    στο οποίο υπάρχει τέτοια αρμονία και τελειότητα.

    Στις δύσκολες στιγμές της ζωής μου, βρήκα πάντα σαν ανακούφηση την
    "επικοινωνία" μου με κάποιο Θεό ή Θεά, την "δύναμη" αυτή, άν και ποτέ δεν
    υπήρξα a" practicing" Christian Orthodox...

    Η μεγάλη απορία για το τι γινόμαστε μετά τον θάνατο, είναι θέμα πίστεως
    σε κάτι, που δεν μπορεί από κανένα θνητό να αποδειχθή.
    Πιστεύουμε σε ότι μας δίνει ελπίδα και παρηγοριά.
    "Ποιός είναι πραγματικά αθάνατος;" ρωτάς σε ένα σημείο; Εδώ,διαφωνώ
    κάπως μαζί σου.

    Δεν μπορούμε όλοι μας να είμαστε μεγάλοι φιλόσοφοι και επιστήμονες,
    καλλιτέχνες ή πάμπλουτοι μπίζνεσμεν, και να αντηχεί το όνομα μας στούς
    αιώνες...Οί περισσότεροι φεύγουμε" χωρίς ψίθυρο ", κανείς όμως δεν
    φεύγει χωρίς να έχει προσφέρει "κάτι" σ' αυτό τον πλανήτη μας...

    Είμαστε όλοι εδώ για κάποιο σκοπό, ίσως για να διδαχθούμε κάτι, ίσως
    γιά μια ακόμη "στάση" στον δρόμο της "εξέλιξης" μας...

    You are a millionaire asshole named Trump,spewing garbage out of your
    mouth,every time you open it, living the good life and making a name for
    all ages, I will say O.K., and even tip my hat to you....

    ...Όμως, άσε με να θαυμάσω και να θυμάμαι για πάντα, τον λεβέντη εκείνο
    που μόλις βγήκε απ' το σπίτι του και προχωρά , με δυό φέτες ψωμί
    στην τσέπη του, για κάνα αδέσποτο σκύλο που ίσως συναντήσει στον δρόμο του.
    Αυτός ο κάποιος, που έφυγε ή θα φύγει χωρίς ψίθυρο, λες να μείνει
    αθάνατος στους αιώνες ;

    ...Το τουβλάκι, αχ αυτό το τουβλάκι...Δεν λέει να ισορροπήσει το άτιμο.....



    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Το ζητούμενο με τις θρησκείες είναι ότι προσπαθούν να αποκτήσουν πειθήνια μέλη προσφέροντας ψεύτικες υποσχέσεις.

    Μπορεί να υπάρχει κάτι μπορεί και τίποτα, όμως αυτό δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να καθορίζει τη ζωή μας, το σύντομο πέρασμα μας από την αυτοσυνείδηση...

    Έχουμε δει πολλές φορές που οδηγούν αυτές οι "υποσχέσεις".

    Εκείνος ο λεβέντης δεν είναι και πάντα θα είναι ζωντανός μέσα στη μνήμη σου; :)

    Όσο για τους πάμπλουτους μπιζνεσμεν they will live forever in infamy. That's even worse ;)

    Αυτό το τουβλάκι δεν θα ισορροπήσει ποτέ...

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Από το Blogger.