Χίλιες επαναλήψεις

Ένα από τα εντυπωσιακά χαρακτηριστικά της ζωής σε αυτό τον πλανήτη είναι ότι χάρη στο γεγονός ότι εμμένει και εξελίσσεται μέσα σε ένα τόσο μεγάλο χρονικό βάθος μπορεί και προικοδοτεί κάθε έμβιο ον με ένα σύνολο έτοιμων συμπεριφορών. Ερχόμαστε με φορτωμένα πρότυπα συμπεριφοράς και ακολουθίες κινήσεων βελτιστοποιημένες για την επιβίωση μας.

Ας πάρουμε για παράδειγμα τον πέμπτο μεγάλο πίθηκο, εμάς δηλαδή. Μια από τις πρώτες ανακλαστικές κινήσεις ενός βρέφους είναι να γραπώσει ότι βρεθεί στην παλάμη του και να προσπαθήσει να κάνει και το ίδιο με το πέλμα του, απλά γιατί χωρίς αυτές τις έτοιμες αντιδράσεις σε βασικά ερεθίσματα θα βρισκόταν στο έδαφος φαρδύ πλατύ και μάλλον νεκρό. Μην ξεχνάτε ότι κάποτε ζούσαμε επάνω στα δένδρα.

Φυσικά ο εγκέφαλος μας δεν έρχεται μόνο με προ-φορτωμένο λογισμικό, μπορεί να μάθει. Έχει αποδεικτεί πέραν από κάθε αμφισβήτηση και σε πλήθος απαιτητικών δραστηριοτήτων ότι το ανθρώπινο λιμβικό σύστημα χρειάζεται περίπου χίλιες επαναλήψεις μιας ενέργειας ή μιας ακολουθίας κινήσεων για να τις εντάξει στον αυτόματο προγραμματισμό του. Μετά από έναν τόσο μεγάλο αριθμό επαναλήψεων η κίνηση γίνεται ανακλαστικά και άκρως αποτελεσματικά. Για αυτό άλλωστε προπονούμαστε σε κάτι, "η επανάληψη μήτηρ πάσης μαθήσεως" σωστά;

Είναι επίσης διαπιστωμένο ότι σε περιπτώσεις ταραχής ή έκπληξης, σε περιπτώσεις κινδύνου για παράδειγμα, όπου η αδρεναλίνη πλημμυρίζει το σώμα, ο άνθρωπος χάνει σε πολύ μεγάλο βαθμό την δυνατότητα λεπτών χειρισμών, δηλαδή χειρισμών για τους οποίους ευθύνονται οι ανώτερες νοητικές λειτουργίες και αντ' αυτών υποπίπτει στην εκτέλεση χονδροειδών χειρισμών. Το λιμβικό σύστημα παίρνει τον έλεγχο και φορτώνει έτοιμες ανακλαστικές αλληλουχίες κινήσεων, γιατί αυτές πιθανότατα είναι οι βελτιστοποιημένες ενέργειες που είναι κατάλληλες για την αντιμετώπιση του κινδύνου.

Πολλές φορές διάφοροι υποστηρίζουν ότι όταν χρειαστεί κάποιος θα ανέλθει στο ύψος των περιστάσεων. Τραγικό λάθος. Ο οποιοσδήποτε απλά θα κατέλθει στο κατώτερο επίπεδο ενεργειών τις οποίες κατέχει ανακλαστικά.

Πολύ ενδιαφέροντα (για εμένα) όλα αυτά, αλλά ποιο είναι το νόημα αυτού του άρθρου;

Ας δούμε για λίγο την κοινωνική πραγματικότητα την οποία διαμορφώνουμε, ανεχόμαστε και μέσα στην οποία ζούμε. Οι ανακλαστικές αντιδράσεις, για τις οποίες μίλησα πιο πάνω, σε ένα κοινωνικό ον σαν τον άνθρωπο δεν περιορίζονται μόνο σε μηχανικές κινήσεις, αλλά αφορούν πλήρως και την νοητική/ψυχολογική του συμπεριφορά.

Αν σε όλη μας τη ζωή έχουμε επαναλάβει χιλιάδες φορές τις ίδιες συμπεριφορές, την δουλικότητα, την υποταγή, την αδιαφορία αν έχουμε εξασκηθεί στο να ελπίζουμε σε φρούδες ελπίδες, στο να αποδεχόμαστε το status quo, αν έχουμε προγραμματιστεί από την μαζική κουλτούρα στο να είμαστε ηλίθιοι, πειθήνιοι καταναλωτές τότε μαντέψτε τι θα γίνει σε περίπτωση κρίσης, σε περίπτωση όπου η επιβίωση μας σαν άτομα, σαν κοινωνία και σαν είδος βρεθούν στην κόψη.

Θα ανέλθουμε στο ύψος των περιστάσεων; Όχι, κάτι τέτοιο είναι ενάντια στον τρόπο που λειτουργεί ο εγκέφαλος μας. Θα υποπέσουμε στο κατώτερο επίπεδο των ενεργειών που έχουμε αφομοιώσει μέσα από την επανάληψη.

Θα φερθούμε σαν αυτό που μας έχουν μάθει να είμαστε από τότε που εγκαταλείψαμε την σκέψη για την βόλεψη. Θα φερθούμε σαν δούλοι.