Στη μικρή μας γωνιά

Πριν από μισό αιώνα ο Γιούρι Γκαγκάριν έγινε ο πρώτος άνθρωπος που τέθηκε σε χαμηλή τροχιά, ο πρώτος άνθρωπος που πάτησε στις όχθες του κοσμικού ωκεανού. Ακολούθησε μια περίοδος έντονου ανταγωνισμού, η "κούρσα του διαστήματος", ανάμεσα στις ΗΠΑ και την τότε ΕΣΣΔ, που κορυφώθηκε με τις προσσεληνώσεις του προγράμματος Απόλλων.

Το δυστυχές ήταν ότι ο αγώνας αυτός είχε σαν βασικό στόχο την κατάληψη του νέου στρατηγικού υψώματος, που πίστευαν τότε ότι θα είναι το (εγγύς) διάστημα και όχι πραγματικά η εξερεύνηση του κόσμου. Οι επιστημονικές γνώσεις που αποκτήθηκαν στην πορεία ήταν μια ευτυχής παράπλευρη συνέπεια. Ας μην ξεχνάμε ότι το πρόγραμμα Απόλλων εγκαταλείφθηκε εν πολύς λόγο... μειωμένου τηλεοπτικού ενδιαφέροντος.

Το γεγονός ότι όντα του γένους των πρωτευόντων θηλαστικών έσπαγαν τα δεσμά του πλανήτη τους και πατούσαν σε έναν άλλο κόσμο, έστω και τόσο κοντά στο δικό μας, ήταν σαφώς λιγότερο ενδιαφέρον από μια σαπουνόπερα ή από τα κουτσομπολιά για κάποιον σταρ που δεν αξίζει τον αέρα που αναπνέει...

Μισό αιώνα μετά και το ανθρώπινο γένος ακόμη χασομεράει στις όχθες του κοσμικού ωκεανού, χωρίς να ξεμυτίζει πέρα από τη χαμηλή τροχιά του πλανήτη Γη, εκτός και αν στέλνει μικρά ρομποτάκια για να ρίξει μερικές θολές και δειλές ματιές στους γείτονες του στο ηλιακό σύστημα. Και αυτό αν οι προϋπολογισμοί των κρατών το επιτρέπουν, ανάμεσα στις διασώσεις τραπεζών, στην αγορά οπλικών συστημάτων, στους πολέμους και τη γραφειοκρατεία άχρηστων πολιτικών.

Είναι αστείο ότι συχνά τίθεται το ερώτημα "γιατί αξίζει η εξερεύνηση του διαστήματος όταν άνθρωποι πεινάνε;". Είναι μάλλον περισσότερο τραγικό παρά αστείο, γιατί δείχνει το επίπεδο της βαθιάς άγνοιας του κόσμου. Ένας κόσμος που στην ιστορία του ποτίστηκε με αίμα για να υπερασπιστεί ή να διαδώσει με τη βία μικρές δοξασίες για την αλήθεια της ύπαρξης μας. Μια αλήθεια που βρίσκετε εκεί έξω, αρκεί να έχουμε το θάρρος να την κοιτάξουμε κατάματα.

Μόνο όταν αντιληφθούμε πόσο μικρό και εύθραυστο είναι το νησί μας στον αχανή κοσμικό ωκεανό θα μπορέσουμε να απαντήσουμε στην παραπάνω ερώτηση. Αξίζει γιατί μόνο τότε θα αντιληφθούμε ότι τα γεωγραφικά και ιδεολογικά σύνορα, που για χιλιετίες χωρίζουν το ανθρώπινο γένος, δεν είναι παρά γραμμές στην άμμο παιδιών που ακόμη παίζουν. Η εξερεύνηση του διαστήματος δεν είναι κάποια άσκοπη επιστημονική άσκηση, είναι το μέλλον μας, είναι το πεπρωμένο μας.

Δυστυχώς όμως αυτό το τόσο προφανές μήνυμα έχει χαθεί, όπως και τα αστέρια από τον νυκτερινό ουρανό, που σκεπάζονται κάτω από τη νέον λάμψη του θορυβώδους πολιτισμού μας. Μισό αιώνα μετά και αντί να κοιτάμε εκείνους τους πρώιμους άθλους με περηφάνια και νοσταλγία, κινδυνεύουμε να τους κοιτάμε σαν το μεγαλύτερο επίτευγμα μας, σε ένα κόσμο πνιγμένο στο νέο μεσαίωνα των "προϋπολογισμών λιτότητας" και των χρηματικών ιδεολογικών δεσμών μας...